The Silence of the Lambs (Dịch “Sự im lặng của bầy cừu) (1991) là một bộ phim kinh dị tâm lý tội phạm nổi tiếng của Mỹ phỏng theo tiểu thuyết cùng tên của Thomas Harris (1988).
Cốt truyện Sự im lặng của bầy cừu (Harris, 1988) xoay quanh ba nhân vật chính. Clarice Starling, một nhân viên tập sự FBI [Federal Bureau of Investigation, tức Cục Điều tra Liên bang Hoa Kỳ – ND] nghiêm túc và trưởng thành rơi vào tình huống phải đấu trí với một thiên tài xấu xa cũng là một kẻ khát máu, Hannibal Lecter, để bắt được tên giết người hang loạt, Jame Gumb hay được biết đến như Buffalo Bill. Cả ba nhân vật đều được khắc họa tâm lý mạnh mẽ, đặc biệt ở sự đáng tin, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng tồn tại giữa hai nhân vật Lecter và Gumb. Ở nhân vật Gumb, hắn thực sự hứng thú với bướm đêm, và dùng để trang trí cho thi thể, một hành vi tội phạm có một không hai. Tuy nhiên, chi tiết này hoàn toàn hợp lý khi đặt trong bối cảnh toàn tác phẩm.
Starling là nhân vật vai chính diện trong cuốn truyện và cô cũng là điểm nhìn cho toàn bộ câu chuyện. Câu chuyện lặp đi lặp lại với những hình ảnh về tiềm thức thời thơ ấu của cô. Đó là những thước phim hết sức sống động và chi tiết (Brown và Kulik, 1977). Kí ức ấy tiếp thêm cho cô lòng can đảm, sức mạnh ý chí để hoàn thành mọi nhiệm vụ cô được giao.
Hannibal Lecter không hẳn là nhân vật phản diện hay chính diện, đúng hơn là ở vị trí trung lập suốt tiểu thuyết. Hắn thách thức Clarice bằng cách đưa ra những câu hỏi hóc búa. Hắn hỗ trợ FBI điều tra để có thể tiếp cận phần thưởng đáng giá với hắn như phòng lưu trữ đủ các hồ sơ tội phạm, đặc biệt là hồ sơ của Buffalo Bill. Hắn cũng muốn biết thêm về Starling, và cách duy nhất cô lấy thông tin từ hắn là qua trao đổi về những trải nghiệm thời ấu thơ của cô.
Trong phần lớn nội dung câu chuyện, Jame Gumb là một mật mã cần được giải đáp và cũng là hình mẫu phản diện hiếm khi xuất hiện, chỉ trừ một số lần tác giả thay đổi sang điểm nhìn của hắn đề người đọc biết Gumb đang nghĩ gì trước khi hạ sát, hay về nhân cách của hắn. Hắn ta bắt cóc những cô gái có vóc dáng gần như hắn, lột da, rồi đắp lên người hắn. Nhân vật này được xây dựng dựa trên một tên thần kinh bệnh hoạn và mắc bệnh thần kinh phân liệt có thực, Edward Gein. Là một trong những tên tội phạm khét tiếng trong những năm 1950, hắn bệnh hoạn, thích mặc đồ phụ nữ và có xu hướng tôn thờ bộ phận sinh dục (Martingale, 1995). Trừ bệnh hoạn ra, Jame Gumb cũng có xu hướng và tâm lý hệt như con người này.
Câu chuyện gây khó hiểu ở chỗ làm thế nào mà Lecter biết và tiết lộ thông tin về Gumb cho Starling. Lecter tự hào hắn là người có thể tự khám phá ra mọi chuyện, tuy nhiên, phần tiết lộ hiểu biết của hắn về Jame Gumb đến từ hồi tưởng của một trong số những bệnh nhân của hắn, người từng là nhân tình của Gumb và một trong số nạn nhân cuối cùng của Lecter. Chỉ duy có phần Lecter tìm đến được kẻ khả nghi – Buffalo Bill mà không phải do đầu óc tư duy của hắn là lạc ra hẳn so với những gì tác giả đã xây dựng. Mặc dù có vẻ không thống nhất nhưng điều đó lại tạo nên chuyển biến cho câu chuyện.
Ngoài ra, không có khác biệt gì về tâm lý của các nhân vật còn lại, từ Starling với cách suy nghĩ thực tế, đến Jame Gumb với sở thích khoác da của những cô gái hắn hạ sát.
Có một khía cạnh khác của câu chuyện đáng nhắc đến ở đây là sự hứng thú của Gumb với hiện tượng chuyển biến của bướm đêm, đặc biệt là khi con bướm đầu đàn chết đi. Quay trở lại những vụ giết người hắn làm, sau khi thực hiện, Gumb đặt một con nhộng vào họng nạn nhân. Thói quen này bộc lộ sự biến chuyển của hắn, ngày càng giống là một phụ nữ hơn, vòng một lớn hơn và vóc dáng đàn bà hơn. Hộp sọ của con bướm đêm là báo hiệu cho cái chết của Jame Gumb ngày xưa, trong khi con nhộng là thay thế cho sự hồi sinh của một Jame Gumb mới. Starling đưa ra một giả thuyết không vững vàng, và vì nó chỉ là tưởng tượng, tác giả có thể viết thêm chuyện để chứng minh cho giả thuyết ấy.
Tóm lại, Sự im lặng của bầy cừu đã thành công. Khía cạnh tâm lý nhân vật được đào sâu bắt chấp những nghi ngờ. Và mặc dù cốt truyện không mạch lạc và nhiều đoạn hơi lạc đề, chiều sâu nhân cách nhân vật cũng như cách kể chuyện nhanh thực sự khỏa lấp những thiếu sót của nội dung.
Phương Võ dịch
Nguồn: http://onlineessays.com/essays/arts/art023.php
Tham khảo:
Brown, R. & Kulik, J. (1977). Cognition.
Harris, T. (1988). Silence of the Lambs. New York: St. Marten’s.
Martingale, M. (1995). Cannibal Killers. : St. Martins’s Paperbacks
